រឿងមាលាដួងចិត្ត
ប្រលោមលោក កំណាព្យកាព្យឃ្លោង អត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ផ្សេងៗទៀត ពោលគឺអ្វីៗជាសំណេរទូទៅ តែងមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងអ្នកតែង សម្ដែង ដែលបានសរសេរនិពន្ធប្រឌិតឡើងភ្ជាប់អ្វីៗ ជាទិដ្ឋភាពទាំងឡាយក្នុងសង្គម មានអ្នកជិតខាង បញ្ហាផ្ទាល់ខ្លួន រដ្ឋអំណាច ទេសភាពភូមិស្រុក វិបត្តិហេតុក្នុងសង្គម ក្នុងសម័យមួយ... យកមកតែង សម្ដែងជាសំណេរ តាមរចនាបទ តាមចំណេះចេះដឹង ជាវិជ្ជា តាមមនោសញ្ចេតនា តាមការរន្ធត់រំភើបរបស់អ្នកនិពន្ធម្នាក់ៗ ។ល។
ការបង្ហាញជីវប្រវត្តិសង្ខេបខ្លះលើអ្នកនិពន្ធ ធ្វើឲ្យយល់សំណេរអ្នកនិពន្ធនោះៗកាន់តែដល់ជម្រៅ។ ដូច្នេះ ការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរទំនើបនេះ គួរលើកយកអ្នកនិពន្ធមកបង្ហាញ ប្រសិនបើមាន ដែលជាជំនួយយ៉ាងសំខាន់ ដើម្បីយល់ និងពន្យល់អត្ថបទរបស់អ្នកនិពន្ធ។ បានសេចក្ដីថា អក្សរសិល្ប៍ផ្នែកប្រលោមលោកទំនើបយើងមិនអាចផ្ដាច់អ្នកនិពន្ធ និងស្នាដៃគាត់បានទេ។ ព្រោះសំណេរទាំងឡាយចេញពីអ្នកតែង សម្ដែង ដែលបានលាតត្រដាង បកស្រាយមនោរម្មណ៍ ឬគតិផ្សេងៗ... តាមរយៈស្នាដៃគាត់។
ជីវប្រវត្តិសង្ខេប
អ្នកនិពន្ធ នូ ហាច កើតពីថ្ងៃ ២៦ មិថុនា ១៩១៦ នៅកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ជាកូនលោកតា ឃួន នូវ និងលោកយាយ ឱរ មូច ។ ពីកុមារធ្លាប់បានរៀននៅវត្តក្នុងភូមិកំណើត រៀនអក្សរចេះមើលសាស្ត្រាបានយ៉ាងស្ទាត់។
- ឆ្នាំ ១៩៣២ បានប្រឡងជាប់ចូលរៀននៅអនុវិទ្យាល័យ ព្រះស៊ីសុវត្ថិ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៣៩ ក្រោយដែលជាប់មធ្យមសិក្សាប័ត្រភាគទីមួយ ហើយលោកបានចូលធ្វើជាចៅក្រម ផ្លាស់មកភ្នំពេញវិញ ក្រោយពីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍។
- ឆ្នាំ ១៩៤៧ បានទៅបម្រើនៅក្រសួងឃោសនាការ កាន់កាប់ខាងការផ្សាយកាសែតកម្ពុជា ។
- ឆ្នាំ ១៩៤៨ ធ្វើជាលេខាធិការផ្ទាល់នៃទ្រង់យុត្តិវង្ស នាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីទ្រង់យុត្តិវង្សសុគតទៅ លោកត្រឡប់មកក្រសួងឃោសនាការវិញ ធ្វើជានាយខុទ្ទកាល័យ។
- ឆ្នាំ ១៩៥២ លោកចូលទៅបម្រើនៅក្រសួងការបរទេសវិញ ដែលនៅជាប់មុខងារជាមន្ត្រីការទូតខ្មែរ។
- ថ្ងៃ ១៦ មិថុនា ១៩៥២ ដល់ ២៣ មករា ១៩៥៣ សម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បានតែងតាំងលោក នូ ហាច ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសាធារណការ និងគមនាគមន៍ ដោយព្រះរាជក្រឹត្យ លេខ ២៥២ ថ្ងៃ ១៥ មិថុនា ១៩៥២ ។
លោកបានចូលជាសមាជិកនៃសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ តាំងពីថ្ងៃទី ១៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៥៨ ។
ក្នុងក្រសួងការបរទេស លោកបានទទួលតំណែងចុងក្រោយជាឯកអគ្គរាជទូតខ្មែរ ប្រចាំនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ប្រហែលនៅឆ្នាំ ១៩៦៩ ។ លោកនិវត្តន៍ចូលភ្នំពេញប្រហែលនៅមុនឆ្នាំ ១៩៧៥ ។
ស្នាដៃសំខាន់ៗ ៖
- រឿង ផ្កាស្រពោន បោះពុម្ព ឆ្នាំ ១៩៤៩ ។
- រឿង នារីជាទីស្នេហា បោះពុម្ព ឆ្នាំ ១៩៥៣ ។
- រឿង លាវណ្យ និងរវិន្ទ បោះពុម្ព ឆ្នាំ ១៩៥៥ ។
- រឿង មាលាដួងចិត្ត បោះពុម្ព ឆ្នាំ ១៩៧៥ ។
ប្រលោមលោក " មាលាដួងចិត្ត "
គ្រាន់តែឃើញចំណងជើង នាំឲ្យយើងគិតម៉ៃស្មានសន្និដ្ឋានថា ជារឿងស្នេហាចំពោះកំលោះ-ក្រមុំប៉ុណោ្ណះ។ ព្រោះពាក្យ " មាលាដួងចិត្ត " បានបង្ហាញអារម្មណ៍ និងការគិតដល់កម្រងផ្កា ជានិមិត្តរូបារម្មណ៍ លំអស្ត្រីមានក្លិនប្រហើរក្រអូបដូចបុប្ផា ដែលក្រងស្រាក់ទាក់ប្រទាញជាប់នឹងដួងចិត្ត គំនិតមនោរម្មណ៍កំលោះ ដែលរំភើបក្នុងរឿងស្នេហា។ តែក្រៅពីធាតុស្នេហានេះ អ្នកនិពន្ធបានលាតត្រដាងទិដ្ឋភាពចំរុះឯទៀតៗ ច្រើនទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រ ខ្លះក្នុង " សម័យលោកម្ចាស់ " ជាពេលដែលខេត្តបាត់ដំបង នៅក្រោមអំណាចសៀម មុនសម័យអាណានិគមបារាំង សម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ពីជីវិតសិស្សសាលាមធ្យមសិក្សាព្រះស៊ីសុវត្ថិ នៅជំនាន់នោះ (ប្រហែលជាជាប់នឹងជីវិតសិក្សាអ្នកនិពន្ធផ្ទាល់) ពីទេសភាពក្រុង ស្រុកភូមិ នៅសម័យអាណានិគមបារាំង ខុសពីទេសភាពសម័យឯករាជ្យពីទំនាក់ទំនងរដ្ឋអំណាចខ្មែរ-បារាំង និងប្រជាជនខ្មែរ ។ល។
ចំពោះរឿងស្នេហាទៀតសោត គឺមិនមែនជាស្នេហាទាបថោក អ្នកនិពន្ធបានច្នៃប្រឌិតក្នុងឧត្ដមគតិរុងរោចន៍ គឺបានបង្ហាញទំនាស់វិបត្តិរវាងកំលោះ-ក្រមុំ ស្នេហាស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក តែមានទំនាស់ទំនុយជាតិសាសន៍ វណ្ណៈខុសគ្នា ហើយបានយករឿងជាតិ ប្រទេសជាធំ ឯរឿងស្នេហាផ្ទាល់ខ្លួនទុកជាក្រោយ។
ជាបញ្ចប់ អ្នកនិពន្ធបានច្នៃឲ្យតួអង្គបុរស-ស្ត្រី បានជួបគ្នាសុខសាន្ត បន្ទាប់ពីបានសន្តិភាពនៃប្រទេសទាំងពីរ គឺខ្មែរ-ថៃនេះឯង ផ្ទុយពីរឿង " ផ្កាស្រពោន " ដែលព្រាត់គ្នារហូតដល់តួអង្គស្ត្រីស្លាប់ ដែលជារឿងកម្សត់សោកសៅរហូតដល់ចប់។
ប៉ារីស ថ្ងៃទី ៩ វិច្ឆិកា ១៩៨០
ឃិង ហុកឌី
កថាមុខ
ប្រលោមលោកថ្មី ដែលខ្ញុំសូមយកមកស្នើជាគ្រឿងកម្សាន្តសម្រាប់មិត្តអ្នកអានក្នុងពេលនេះ ជារឿងគម្រប់ទីបួនរបស់ខ្ញុំ។ ដូចមុនៗដែរ សៀវភៅនេះបានតែងចប់ក្នុងពេលឧត្ដមគតិមិនទាន់ត្រូវទម្លុះទម្លាយជាណាស់ណាពេកទេ ដោយបញ្ហាជីវិត ពោលគឺរវាងម្ភៃឆ្នាំមកហើយ។ ក្រដាសសំណៅដើមប្រែសម្បុរឡើងលឿង ពណ៌ស្ករត្នោត ហើយផុយរបេះដុំៗ ព្រោះជរាភាព។
ហេតុធំដែលនាំឲ្យខ្ញុំស្ទាក់ស្ទើរយឺតយូរ ក្រផ្សាយដល់ម្ល៉េះ មកពីមានបារម្ភក្រែងអ្នកផងលើកតួបុគ្គលខ្លះក្នុងរឿងទៅប្រដូច ឬចោទថាជាផ្នែកជីវភាពរបស់បុរសស្ត្រីណាមួយ ឬយល់ថាជាការរិះគន់ចំពោះអ្នកមុខអ្នកការណាមួយទៅវិញ។ ក្នុងចំណុចនេះ ពិសោធន៍រឿងផ្កាស្រពោន អាចមានឡើង បានផ្ដល់នូវឧទាហរណ៍ស្រាប់មកហើយ។ ព្រោះមានអ្នកមានច្រើននាក់ បានយល់ច្រឡំហើយលើកប្រដូចតួបុគ្គលនានាក្នុងរឿងនោះ ទៅលើជនដែលមានជីវិតរស់នៅមែនទែន។
ដើម្បីចៀសវាងមន្ទិលសង្ស័យយ៉ាងនេះទៀត ខ្ញុំបានយល់ថាគប្បីទុក្ខពេលវេលាកន្លងហួសទៅឲ្យបានវែងឆ្ងាយបន្តិចសិន ក្នុងបំណងបន្សាបការប្រដូច ឫអត្ថាធិប្បាយផ្សេងៗដែលអាចមានឡើង ។
ដូច្នេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ផ្ទួនជាថ្មី សៀវភៅនេះពុំមែនជាប្រវត្តិបន្លំរបស់ជនរូបណាឡើយ ទោះមានឋាន:ក្នុងសង្គមខ្ពស់ ឫទាបយ៉ាងណាក៏ដោយ ថ្វីបើនៅភាគខាងចុងមានព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រចូលមកជាផ្ទាំងតម្បាញនៃរឿងលើក ។ អាស្រ័យហេតុនេះប្រសិនបើអ្នកអានសង្កេតឃើញ ឫយល់ថា មានកន្លែងណាសមដូចការពិតខ្លះសូមសន្និដ្ឋានចាត់ជាដំណើរចៃដន្យទៅវិញផងចុះ ។
ប្រលោមលោក មាលាដួងចិត្ត នេះនិទានបានផ្ដើមក្នុងឆ្នាំ១៩៣៩ គឺនៅពេលសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរចាប់ឆួលឆេះឡើងហើយមកចប់នៅចុងឆ្នាំ១៩៤៦ គឺនៅពេលខេត្តបាត់ដំបង និងដែនដីយើងទាំងប៉ុន្មាន ដែលបាត់ដំបងទៅនោះ បានវិលត្រឡប់មករួបរួមក្នុងសមាគមន៍ជាតិវិញ ។
អ្នកនិពន្ធ មានបំណងឲ្យសៀវភៅនេះមានគុណភាពជាកញ្ចក់ឬជាផ្ទាំងគំនូរ រូបភាព សម្រាប់គំនិត និងឧត្ដមគតិរបស់យុវជនខ្មែរក្នុងសម័យនេះ ។
មានហេតុមួយទៀត ដែលនាំឲ្យខ្ញុំប្រតិស្ឋរឿង មាលាដួងចិត្តនេះ ។ អ្នកអានយ៉ាងក្រាស់ក្រែល មាននារីជាភាគច្រើនបានបន្ទោសខ្ញុំថា ចិត្តអាក្រក់ណាស់ ដោយបណ្តោយឲ្យនាងវិធាវីក្នុងរឿង ផ្កាស្រពោន ស្លាប់បាត់បង់អាយុទាំងក្មេងខ្ចី ហើយស្លូតត្រង់ផង់ ។ ខ្ញុំសរសេររឿងថ្មីនេះ ក្នុងបំណងចង់លុបលាងនូវការរិះគន់បែបនេះទៀត ។ តើសម្រេចដូចប្រាថ្នាមែន ឫយ៉ាងណា ? សូមមិត្តទាំងឡាយ មេត្តាវិនិច្ឆ័យផងចុះ ។
សរុបសេចក្ដីទៅ សៀវភៅរឿងនេះ ដែលបរិបូណ៌ដោយយុវភាព ហើយដែលពិពណ៌នាអំពីគំនិត និងឧត្ដមគតិនៃយុវជនក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៣៩-១៩៤៦ សូមយុវជនយើងជំនាន់ក្រោយទុកជាសក្ខីភាពមួយនាកាលសម័យនោះ ។
ខ្ញុំសូមឧទ្ទិសសៀវភៅនេះ ចំពោះវិញ្ញាណក្ខន្ធលោក ឃួន នៅ ជាបិតាលោក ឱរ ស៊ិន ជាឪពុកធំ ដែលលោកបានណែនាំខ្ញុំស្រលាញ់អក្សរសាស្ត្រតាំងពីកុមារភាព ហើយចំពោះយុទ្ធជនយើងវីរបុរសយើងដែលបានបូជាជីវិតដើម្បីមាតុភូមិ ។
ភ្នំពេញ មេសា១៩៧២
ន.ហ.
-១-
វិទ្យាល័យ-គ.ស.១៩៣៩
ដូចជាពិបាកគិតដែល! ...មិនដឹងជាត្រូវចាប់និយាយពីត្រឹមណាទេរឿងនេះ ព្រោះមានរាងនិងភាពដូចពពកមានពណ៌ច្រុះ ដូចឥន្ទធនូ ហើយមានមាឌ និងកំពស់កំពរប៉ុនយក្សា ។
ក្នុងដួងចិត្តយុវជនអាយុម្ភៃឆ្នាំ អារម្មណ៍ដ៏អស្ចារ្យនេះ ជួនណាបោកបក់ជាព្យុះ ជួនណាផាត់ផាយជាខ្យល់ជំនោរ ។ ទុក្ខនិងសេចក្ដីសង្ឃឹមតែងផ្លាស់វេនគ្នាក្នុងសតិមួយ ដែលមានគំនិតវែងឆ្ងាយ តែស្រួយដូចពពុះសាប៊ូ ដែលអណ្ដែតត្រសែតមួយសន្ទុះ លំអដោយឆព្វណ្ណរង្សីចាំងឆ្លុះទៅលើ ។
ឱ!ឆ្នេរសមុទ្រដែលបរិបូរណ៍ដោយក្លិនក្រអូបឆួល ដែលវិចិត្រដោយកូនខ្ទមជ្រកក្រោមដើមដូងល្វន់ល្វៃ មានកម្រងវល្លិ៍ផ្ការុំស្រោចដូចហត្ថានាងនាដការ ។វាយោហើរពីផ្ទៃសាគរមកយោលភួងធម្មជាតិឲ្យមានចលនាទន់ភ្លន់ រួចហើយក៏តាំងដឹកនាំទៅឆ្ងាយពិដោរឈ្ងុយឈ្ងប់ ។
ទេសភាពត្រកាលនេះ មាននាទីជាអង្រឹងសម្រាប់យោលរំសាយទុក្ខនៃយុវជនដែលស្រវឹងដោយឃ្លោង ដោយកាព្យថ្លាដូចចរណៃ ហើយស្អាតដូចពន្លឺព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ។ កវីនិពន្ធដ៏មានពាក្យពីរោះហាក់ដូចជាកើតពីទេពកោសល្យ ដែលត្រាំនៅក្នុងទុក្ខព្រួយ ហើយរមែងក្ដោបស្រោបនូវវិការដ្ឋាននៃជីវិត បរិបូណ៌ទៅដោយការប្រយុទ្ធ ការដណ្ដើមស្ទើរស៊ីសាច់គ្នា ។
អាត្ម័នជរា ព្រលឹងរេចរិល អាចរត់ចូលជ្រកបានក្នុងសាសនាប៉ុន្តែអាត្ម័នក្មេង យុវចិន្តានឹងរកកំពង់ផែចូលសម្រាកបានតែក្នុងកាមារម្មណ៍ ។
គិតសព្វៗទៅសេចក្ដីស្នេហាជាសាសនាមួយបែបដែរ សម្រាប់យុវជន ព្រោះរមែងមានសទ្ធា មានជំនឿ មានសេចក្ដីទុកចិត្តទៅវិញទៅមក ។ តែសាសនានេះចាស់ៗ បែរជាមិនយល់ ដោយភ្លេចសូនឈឹងថា កាលពីដើមមកខ្លួនធ្លាប់ក្មេងដូចគ្នាដែរទេតើ ! ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាចាស់ៗ ទាំងនោះ តែងកាន់គំនិតរឹងត្អឹង កាន់លទ្ធិសម្បូណ៌ជាសិទ្ធិ ចំពោះលំពង់ត្រួយខ្ចីនៃមនុស្សជាតិ ។
គួរយើងគិតថា ផ្កាក្រូចពោធិ៍សាត់មានក្លិនក្រអូបជាងផ្លែវាដែលទុំលឿងជូរ។យ៉ាងនេះហើយបានជាយុវជនអាចក្រេបឱជារស ជីវភាពបានជាជាងមនុស្សរសៀល ដែលជាហេតុនាំឲ្យមាណព និងមាណវី មានទីតាំងជិតជាងក្នុងគោលបំណងព្រះកាមទេព។
គំនិតពិពណ៌នាខាងលើនេះ ជាយោបល់របស់ក្មេងៗ ដែលរៀននៅវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្តិ ក្នុងសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។ យុវជនទាំងនោះយល់ដោយខុស ហើយដោយអយុត្តិធម៌ខ្លះផងក៏ពុំដឹងថា ចាស់សង្កត់សង្កិនព្រលឹង និងចិន្ដារបស់ខ្លួន ហើយថែមទាំងបំពុលសេចក្ដីត្រេកត្រអាលទៀតផង់។
គិតខុសក៏ដោយ ត្រូវក៏ដោយ ក្មេងៗ បើយល់យ៉ាងណាហើយតែងជួញចិត្តធ្វើឲ្យគំនិតនោះបានសម្រេចបានពិតប្រាកដ ដោយសកម្មក្រៃលែង។ ដើម្បីយល់នូវមនោសញ្ចេតនាផ្សេងៗ ដែលរមែងកញ្ជ្រោកបោកបោះអាត្ម័នយុវជននោះ ទើបសូមនាំរឿងនេះមកនិទានដូចតទៅ ៖
***
ថ្ងៃអាទិត្យ! អរុណចាប់លាបពណ៌ក្រហមទុំ ទៅលើជើងមេឃខាងកើត។ ក្នុងសយនដ្ឋាននៃវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្តិ ដែលសេចក្ដីស្ងប់ស្ងាត់គ្រប់ដណ្ដប់នៅឡើយ ព្រោះមិនទាន់ដល់ម៉ោង សម្លេងខ្សឹបខ្សៀវចាប់ឮខ្សាវៗ ពីត្រង់នេះបន្តិច ត្រង់នោះបន្តិច។មាត់មាន់រងាវបង្ហួសបែបបទវែងអន្លាយក្នុងពន្លឺស្រាលៗ នៃព្រហាម។ សេះសង្គមដែលទាញរទេះដឹកបន្លែមួយអន្លើ និងស្បែកជើងឈើចិនកន្តាំងបាននាំគ្នាវាយផ្ទៃថ្នល់ចាក់ជ័រ ឮភ្លិបផ្លាប់ ឫក្រោកក្រាក។ កង់ទ័ពក្អែកចេញពីទ្រនំដើមអំពិល ខ្វកកេកកាកៗ លាន់រំពង ហើយហើរឆ្ពោះទៅទិសខាងលិច ដែលមានពំនូកពពកធំៗ ដេកទ្រមក់ត្រាំក្នុងកម្ជិលច្រអូសនៅឡើយ។
មួយសន្ទុះក្រោយមក ស្គរអ្នកយាមទ្វាររោទ៍កំរើករំជួយអាកាសពណ៌ខៀវនៃព្រឹកព្រហាម ហើយសូរស័ព្ទហ៊ោកញ្ច្រៀវក៏ស្ទុះឡើងដូចចិនអុចផាវសែនអ្នកតា។ អ្នកខ្លះចាប់ប្រយុទ្ធនឹងសង្កើចដោយយកស្បែកជើងឈើវាយបំពៀចបច្ចាមិត្ត ដែលបានស្រូបឈាមពីយប់ទៅលើក្ដារគ្រែឮផូងផាង។ ក្នុងសម័យនោះមិនទាន់ស្គាល់ច្បាស់នៅឡើយទេ នូវការប្រើម្សៅដេដេតេ សម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិត។ អ្នកខ្លះទៀតសព្វបាឡុងឮភិបៗ ហើយមួយពួកផ្សេងដទៃក្រមាមួយវ័ណ្ឌនៅចង្កេះនាំគ្នាប្រមូលខោអាវយកទៅបោកនៅក្បាលម៉ាស៊ីនទឹកក្រោយ"ដ័រត្វារ"។
សូរទ្រហឹងអឹងអាប់បានដាស់ ទីឃាវុធ ភ្ញាក់ពីដំណេកក្រោកឡើងប្រមូលក្រសោបជើងមុងពាក់លើដំបូល រួចក៏តាំងអង្គុយសញ្ជឹងសញ្ជប់នៅលើគ្រែ ដោយមានមុខស្ងួតស្ងប់ ក្មេងកំលោះនេះនឹកគួចដល់នារីដែលកាលពីម្សិលមិញ វិទ្យុបាននាំមកនូវសម្លេងថ្លាដូចកែវទិព្វ។ នៅជិតសយនដ្ឋានគឺនៅម្ខាងវិថីហ្វ្រង់ស្វាហ្វុងតែនអ្នកម្ចាស់ផ្ទះមួយបានបើកវិទ្យុស្ដាប់ចំរៀង សិល្បការិនីសៀមច្រៀងពីរោះទន់ល្មើយ។ គឺសម្លេងនេះហើយដែលមកប្រលោមចោមបំពេអាត្ម័នទីឃាវុធ ដែលស្រេកឃ្លាននូវកាមារម្មណ៏។ ចៅមាណពស្ដាប់ពុំបានច្បាស់នូវសំដីទំនុកច្រៀងទេ តែសាច់ពីរោះ ដែលមានផ្នត់ទូលាយល្វឹងល្វើយ បានគួចព្រលឹងឲ្យអណ្ដែតអណ្ដូងរមណីយដ្ឋានមួយនាវិមានសួគ៌ាល័យ។
សៀវភៅដាក់ផ្កាប់លើដើមទ្រូង ទៀនលើក្បាលដំណេកឆេះចោលទទេ អ្នកកំលោះតាំងបង្ហើបគំនិតទៅទីដោយមនោរម្យ។ ស្ថិតក្នុងសភាពយ៉ាងនេះ ចិន្ដាតាំងនឹកគួចពីចម្ងាយនូវសោភ័ណភាពនៃសិល្បការិនី ម៉្លេះ សមនាងមានមូលពេញមានភ្នែកខ្មៅថ្លាយង់ ដែលមានរោមត្របកភ្នែកវែងង ចិញ្ចើមចាំការពារមានសក់ខ្មៅរលើបទម្លាក់រលកអង្កាញ់មកលើស្មាពណ៌សណ្ដែកបាយហើយជារនាំងសម្រាប់កញ្ចឹងក ដែលកំរើកចុះឡើងដោយសមសួនធ្វើឲ្យក្បាលរេរាគួរគយគន់ បីដួចដើមស្នោយោលផ្កាលឿងឆ្អិនក្នុងក្រសែខ្យល់ជំនោរ។ ម៉្លេះ សមនាងមានបបូរមាត់ពណ៌ផ្កាឈូកដែលបិទហើយបើក ដើម្បីបង្ហាញឲ្យឃើញធ្មេញសផ្លាដូចផ្កាម្លិះលា។ម៉្លេះសមនៅលើទ្រូងអាវព្រែសាច់ម៉ដ្ឋខៃកាត់ដេរយ៉ាងប្រណិត ទុកឲ្យស្មាននូវរាវប៉ោងក្បំនៅឱរ៉ា នាងពាក់បន្តោងពេជ្រដែលដេញរស្មីភ្លើងភ្លឺពព្រាយ។ទីឃាវុធស្ដាប់សំឡេងច្រៀងក្នុងរាត្រី ហើយស្រមៃឃើញជាក់ច្បាស់ដូចទល់មុខគ្នា នូវរូបឆោមនារីដែលមានសំដីពិរោះក្រអៅ។សិស្សលីសេមិនដែលគិតដល់ម្ដងណាសោះថា រមណីវត្ថុនេះអាចចេញបានពីរូបរាងមួយ ដែលធម្មជាតិពុំមានសប្បុរសធម៌តុបតែងឲ្យយ៉ាងនោះទេ។បើអ្នកណាចង់ភ្នាល់ក៏ ទីឃាវុធ ហ៊ានភ្នាល់ដែរ សំឡេងបរិសុទ្ធឥតមន្ទិល ឥតស្រាំ ឥតឆាយ៉ាងនេះ ប្រាកដជាពុំមែនចេញពីអង្គខ្លួនក្រងិងក្រងង់បានឡើយ ! កំពុងតែយោសប្តិទាំងភ្នែកយ៉ាងនេះ ស្រាប់តែវិទ្យុឈប់ស្ងាត់ឈឹង។អន្ទះអន្ទែងក្រហាយក្រហល់ក្រៃលែង ទីឃាវុធ បិតសៀវភៅគណិតសាស្ត្រដែលខ្លួនបានបញ្ចប់មេរៀនមួយ ហើយចាប់កម្រងកវីនិពន្ធមកអានវិញ។ នាយកំលោះបើកក្រេបជញ្ជក់ម្ដងទៀត នូវសាច់កាព្យ៉ឡឺសូល៉របស់អ័លហ្វ្រិដដឹមិស្សេត៏។ មួយសន្ទុះក្រោយមកលុះបានផ្លុំពន្លត់ទៀនស្រេចហើយ សេចក្ដីលង់លក់ក៏ស្រូបគំនិតចិន្ដាចៅមាណពទៅក្នុងសកលសុបិន្ដយល់សប្តិ។
ប៉ុន្តែ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ កំលាំងដែលភ្ជាប់អង្គុយ ទីឃាវុធយ៉ាងយូរនៅលែគ្រែ គឺវិការដ្ឋានដែលវិញ្ញាណប្រតិស្ឋឡើងក្នុងពេលដែលដេកលក់។ថ្វីបើដឹងថាជាការភូតកុហក ថ្វីបើជាក្ដីសង្ឃឹមក្លែងក្លាយ ដែលភ្លឺព្រោងព្រាយតែមួយភ្លែតដូចភ្លែតបន្ទោរ តែកំលោះយើងនៅតែសញ្ជឹងគិតទៅរកដោយសប្បាយផង ឈឺអួលផ្សារផង។ជាប្រក្រតីសុបិននិមិត្តជាដំណនៃប្រាកដនិយម។
យល់សប្ដិនោះបានបន្លប់ ទីឃាវុធ ថាមានរថយន្តដំបូលផ្លិតដែលមាននារីទីត្រួយចិត្តជាអ្នកបើកបរ។ ឯខ្លួនអ្នកកំលោះឯងអង្គុយនែបនិត្យឱជារសសុភមង្គលល្អរកនិយាយពុំបាន។ រថយន្តបង្អិលខ្លួនធូរខ្សៀកលើថ្នល់ចាក់ជ័រ ដែលមានគគីរខ្ពស់ត្រឈៃដុះអមហែសងខាង។ លុះដល់ទីថ្នល់ខ្វែងប្រទាក់គ្នា ឡានបត់តម្រង់ទៅរកភ្នំដែលព្រះអាទិត្យពេលល្ងាចកំពុងយកមាសស្រោបលើកំពូល។ ខ្យល់ក្រអូបដោយក្លិនរុក្ខជាតិបានស្ទុះមកប្រឡែងលេងជាមួយសក់នារី។លលកមួយគូផ្អើលនឹងឡានហើរយ៉ាងលឿន ដោយទទះស្លាបញាប់ខ្មាញ់។ទីឃាវុធ ក៏យកដៃទៅស្ទាបអង្អែលស្មានៃឆោមស្និទ្ធ។
រថយន្តឈប់កៀកនឹងជើងភ្នំដ៏មានថ្មធំៗ ដែលភ្លៀងនិងអាកាសធាតុបានធ្លាក់ជារូបសត្វរស់ នៅក្នុងសម័យបុព្វប្រវត្តិសាស្ត្រ។គូសង្សារទំនើបអង្គុយលើថ្មមួយផ្ទាំង នៅចំពីមុខបឹងទឹកថ្លាដែលក្នុងនោះ ព្រះសុរិយាកំពុងទាញពន្លត់នូវកាំរស្មីរបស់ខ្លួនម្ដងមួយៗ។ ត្របកផ្កាព្រលិតដែលរីករហង់ក៏ញាប់ញ័រព្រឺព្រួច ព្រោះសុរភីវាតបក់មកថ្នាក់ថ្នមកូនត្រីរស់ល្អិតៗ ពណ៌ក្រហមរងាលនៅហែបហែលចន្លោះដើមស្នោ ដែលកំពុងយោលបង្អួតគ្នា នូវចង្កោមផ្កាពណ៌លឿងឆ្អៅ និងត្រកួនផ្កាពណ៌ស្វាយ ដែលកំពុងបោះដៃរកគ្នារវាម។ រនាលស្លាបពណ៌ជម្ពូខំរំពៃរកឆ្មក់មច្ឆាជាតិរ៉បមាត់បឹងដើម្បីជាអាហារបង្ហើយមុនពេលវិលទ្រនំ។ មួយសន្ទុះក្រោយមកបក្សីជើងវែងស្ទុះហើរទាំងគូៗ ឆ្ពោះទៅទិសខាងលិច ឯអាកាសក៏ធ្លាក់ត្រជាក់ស្រឺត។
" ទិនល្អថ្លា រលាយសូនសល់តែម្លប់ក្រអូបឈួល " (១)ទីឃាវុធខ្សឹបកាបនេះរបស់កវីបារាំងម្នាក់ ដែលខ្លួនពេញចិត្តហើយស្ងើចក្រៃលែង។ ហ្វូងច្រឹងចេញពីគុហាភ្នំយកស្លាបស្អិតជ្រាយវាយអាកាសប្រផេះនៃរាត្រី។ ដោយមានសត្វមួយហើរឆាបមកជិតនាងពេកយុវតីក៏ស្លុតគេចរកជម្រកពួនភ័យនាដើមទ្រូងនៃនាយកំលោះ។
មកដល់ត្រឹមនេះសុបិនក៏អន្តរធានបាត់ទុកឲ្យ ទីឃាវុធ អល់អែកព្រោះសុភមង្គលស្រពិចស្រពិលនេះ នាំឲ្យរសាប់រសល់ខ្វល់ចិន្ដាប្រមាណ។
* * *
ទីឃាវុធ ជាសិស្សឧស្សាហ៍មានប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ នៅថ្នាក់ទីពីរនៃមធ្យមសិក្សា។ អ្នកកំលោះចូលចិត្តរៀនជីវភាសាណាស់ ហើយតែងបានលេខ បានទីល្អៗ ក្នុងវិជ្ជាភាសាអង់គ្លេស បារាំង និងខ្មែរ។ មួយទៀតដោយបានជាវវចនានុក្រមបារាំង-សៀមមួយក្បាល មកទុក មាណពយើងក៏ខំសិក្សាភាសាប្រទេសជិតខាងទាំងនេះទៀត ក្នុងឱកាសទំនេរ។ដូចខ្មែរទាំងពួងដែរ អ្នកកំលោះតែងសរសើរថា ភាសាសៀមមានសម្លេងពីរោះ។ ហេតុនេះហើយបានខំព្យាយាមទាល់តែអានសៀវភៅថៃបានខ្លះ ថ្វីបើនៅរឹងមាត់និយាយពុំសូវច្បាស់ព្រោះដាក់ខ្យល់ខ្ពស់ទាបមិនត្រូវ។
ប៉ុន្តែ សិស្សនេះមិនចូលចិត្តវិទ្យាសាស្ត្រទេ។ក្នុងពេលរៀនរូបសាស្ត្រ ឫគណិតសាស្ត្រ ព្រលឹងតែអណ្ដែតអណ្ដូងទៅឆ្ងាយ។ មួយទៀតពាក្យពេចន៍ដែល ទីឃាវុធ និយាយច្រើនដូចក្នុងសៀវភៅពេកបានជាអាចារ្យខាងវិទ្យាសាស្ត្រតែងស្ដីបន្ទោសជាញឹកញយថា ខ្វះសេចក្ដីជាក់លាក់។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកកំលោះខំព្យាយាមណាស់ ហើយចាប់របៀបយ៉ាងទៀងទាត់។ ថ្វីបើទើបតែចាប់រៀនអង់គ្លេស តែអាចនិយាយភាសាបានខ្លះហើយ អានទស្សនាវដ្ដីអាមេរិកកាំង ឫប្រលោមលោកអង់គ្លេសក្នុងការប៉ូលិស ឫផ្សងព្រេងបានធូរបង្គួរ។ ជាធម្មតាក្មេងនេះអានទាំងអស់ មិនថាអ្វីជាអ្វីទេចេះតែចង់ដឹង ចង់យល់ជានិច្ច។ បើគេនិយាយអំពីនយោបាយក្ដីរឿងកុនក្ដី អក្សរសាស្ត្រក្ដី ទីឃាវុធ ចេះជូនយោបល់ ចេះអធិប្បាយដោយពាក្យពីរោះ ហើយអ្នកផងចូលចិត្តស្ដាប់ណាស់ដោយឃើញថាជាក្មេងមានគំនិតជ្រៅមានចិត្តទន់ ពួកម៉ាកទាំងឡាយតែងស្មោះស្ម័គ្ររាប់រកដោយសមានចិត្ត។ ប្រសិនបើទៅពើបលើមជ្ឈដ្ឋានមួយថ្មីទីឃាវុធ សម្លឹងហើយ ស្ដាប់តែមួយសន្ទុះក៏ថ្លឹងឈ្វេងយល់ភ្លាមថាពពួកជននេះមានប្រាជ្ញាកំពស់ត្រឹមនេះ ជម្រៅត្រឹមនេះ។ តមកក៏តាំងលៃសំដីប្រមាណពាក្យឲ្យសមល្មមតែអ្នកទាំងនោះរីករាយចង់ស្ដាប់។ ទោះនៅចំពោះមនុស្សមានកិរិយាយ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកកំលោះចេះរកពាក្យមកថ្លែងកំសាន្តលេងបានពុំខានឡើយ។
ទីឃាវុធ ជាអ្នករហ័សខឹងបន្តិច ប៉ុន្តែចេះទប់មាត់ទប់កបានមិនឲ្យក្លាយទៅជាច្រឡោតដល់ទៅស្រែកឡូឡានោះទេ។ បើឃើញមិត្តណាចេះស្រាកស្រួលនឹងខ្លួន ចៅមាណពយើងមានចិត្តរីករាយនឹកគុណគេពុំភ្លេចទេ។តែបើគេធ្វើព្រងើយកន្តើយ ឫរំលោភត្រង់ណាចិត្តអ្នកកំលោះ ក៏ថ្នាក់ថ្នល់គ្នាន់ក្នាញ់មិនងាយនិងរសាយបានឡើយ។ ក្នុងពេលរៀបចំកិច្ចសិក្សា ទីឃាវុធ ខំផ្ចិតផ្ចង់មិនឲ្យពួកម៉ាកកើតរំខានដោយខ្លួនសោះ។
ទីឃាវុធ ចូលចិត្តកវីនិពន្ធបារាំងណាស់ តែមិនស្រលាញ់ពួកបុរាណលើសពួកទំនើបទេ ឲ្យតែជារបស់ទន់ត្រជាក់បរិបូរណ៍ដោយមនោសញ្ចេតនាចុះ មុខជារាប់អានពុំខានឡើយ។ សិស្សនេះតែងសេចក្តីបានយ៉ាងធូរបើកាលណាត្រូវការនិយាយពីដួងចិត្ត ពីមនោសញ្ចេតនា។ ប៉ុន្តែសាច់និពន្ធនឹងប្រែជារដិបរដុបទៅវិញ ក្នុងពេលដែលត្រូវនិយាយអំពីការណ៍អ្វីដែលមានគ្រាតគ្រើម។ ក្នុងវិស្សមកាលអ្នកកំលោះតែងសរសេរសំបុត្រជាច្រើនច្បាប់ មានសេចក្តីទន់ភ្លន់ទៅរកមិត្តសំឡាញ់។ ប្រសិនបើអ្នកនោះឯងថ្លោះធ្លោយពុំបានតបវិញទេមុខតែ ទីឃាវុធរងសេចក្តីឈឺចាប់ក្រៃលែង។
មួយទៀតចៅមាណពចេះលើកកំណាព្យ ស្រងេះស្រងោចបរិបូណ៌ដោយក្ដីស្នេហា។ចំពោះកំលោះ បានក្រេបសោភ័ណភាព តែដោយសៀវភៅ ដោយប្រលោមលោក និងដោយភាពយន្តប៉ុណ្ណោះ។ ទីឃាវុធ តែងអានដោយចាប់ចិត្តនូវរឿងនានាដូចជា " ទ្វារចង្អៀត " របស់អង់ដេហ្សីដ និង " ប្រិយនារី " របស់វ៉ូដាយែរ ជាដើម។ មិនថាទេបើអ្នកនិពន្ធមិនសូវប្រសប់តែងពាក្យគ្រាន់តែចេះធ្វើឲ្យទាក់ចិត្តចុះមុខជានឹងរាប់អានពុំខានឡើយ។ ក្មេងកំលោះនេះអានញាប់ណាស់ ជួនកាលជក់រឿងពេក ក៏បញ្ចប់សៀវភៅក្រាស់បង្គួរតែក្នុងមួយយប់។
រាល់រសៀលថ្ងៃអាទិត្យ ទីឃាវុធ តែងចេញពីសាលាដើម្បីទៅរកមើលកុន។ ក្នុងពេលនោះ អ្នកកំលោះតែងផ្ទៀងឃ្លាំឆាកណាដែលប្រកបដោយសេចក្តីស្នេហាយ៉ាងត្រកាល ដូចជាគូសង្សារទាំងពីរជិះទូកលេងក្នុងបឹងឫលំហែដោយរថយន្ត ដែលបរកាត់ទេសភាពយ៉ាងចាប់ចិត្ត។ ញញឹមដែលរីកពព្រាយលើបបូរមាត់ស្រស់មួយ តែងធ្វើឲ្យចៅមាណពសប្បាយជាងវិការដ្ឋានអ្វីឯទៀតទាំងអស់។ លុះវិលមកដំណេកវិញរូបសិល្បនារីទាំងឡាយដែលខ្លួនបានឃើញស្រមោលពីថ្ងៃក៏ផុសអណ្ដែតឡើងជាថ្មី ក្នុងសេចក្ដីស្រមៃមួយដែលមានវង់រស្មីស្រោបព័ទ្ធភ្លឺចិញ្ចាច។ ឱ!កញ្ញាមានឆោមពណ៌ ដូចទេពអប្សរដែលបានបញ្ចេញកាយវិការល្វតល្វន់ ក្នុងទេសភាពល្អឆើតឆាយដូចសួគ៌ាល័យ ! អនុស្សាវរីយ៍ពៅស្នេហ៍ទាំងនេះ តែងមកស្ថិតនៅពាសពេញក្នុងសេចក្ដីរលឹករបស់បុរស ហើយធ្វើឲ្យ ដួងចិត្តគេលិចលង់ទៅក្នុងសេចក្ដីរឭករបស់យុវបុរស ហើយធ្វើឲ្យ ដួងចិត្តគេលិចលង់ទៅក្នុងពិដោរកាមារម្មណ៍ដែលរសាត់មកពីទីឆ្ងាយ។
ជួនកាលពេលដែលលំហែ បាននាំឲ្យនាយកំលោះឲ្យប្រទះឃើញមួយភ្លែតនូវរាងក្លៀវក្លំនៃនារីមួយនាក់។ រូបស្រពិចស្រពិលនេះបានបណ្ដាលឲ្យមាណពយើងភ័ន្តស្មារតី ជំហានបោះដើរទៅមុខដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ថ្ងៃមួយ កំពុងដើរតាមវិថីផ្សារ ស្រាប់តែមានអារម្មណ៍ថាមានក្រសែភ្នែកសម្លឹងខ្លួន។ ទីឃាវុធ ងើយមើលឡើងលើឃើញនារីចិនម្នាក់សក់សឹងមឹង សាច់ដៃទ្រលុកច្រត់លើមាត់បង្អួចហើយបង្ហើរញញឹមទៅទិសមួយដែល ទីឃាវុធ ស្មានថាត្រង់មករកខ្លួន។ គ្រាន់តែប៉ុណ្ណោះក៏ព្រលឹងអណ្ដែតអណ្ដូងស្វែងទៅរកការយល់សប្ដិជើងលែងជាប់ដីទៅហើយ។
មួយទៀត ទីឃាវុធ មិនចូលចិត្តឮបន្ថោកបន្ទាប ឫ បង្អាប់អំពីស្ត្រីភេទទេ តែងកាន់ជើងឥត្ថីភាពជានិច្ច ទោះបីខុសក៏ដោយ។កំលោះមានយោបល់ថា គួរតែផ្ដាច់នារីខ្មែរឲ្យផុតស្រឡះពីប្រពៃណី។ ប្រសិនបើ ឃើញស្ត្រីណាមួយប្រព្រឹត្តឆ្គងនិងកន្លងចរិយាបថ ទីឃាវុធ តែងថ្នាក់ថ្នល់ក្នុងចិត្តដែរ ប៉ុន្តែមួយសន្ទុះក្រោយមក ក៏រកលេសបានមកលើទោសឲ្យជានិច្ច។
* * *
នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនោះ លុះបានត្រាំត្រែង សញ្ជឹងសញ្ជប់ក្នុងគំនិតឥតប្រាកដនិយមយ៉ាងនេះ អស់ពេលយ៉ាងវែងមក ទីឃាវុធ ក៏ចូលទៅលុបមុខសិតសក់រៀបចំខ្លួនយ៉ាងស្រស់បស់។ ចេញផុតពីភាពរាយមាយកាលណា អ្នកកំលោះក៏ក្លាយជាអ្នកសើចលេងក្អាកក្អាយក្នុងចំណោមពួកម៉ាកជាច្រើននាក់។ លុះឃើញចៅមាណពនិយាយឆ្ការដៃឆ្ការជើងដូចគ្រាឥឡូវនេះ អ្នកផងដែលពុំស្គាល់ពីមុនមកមុខតែពុំអាចស្មានបានទេថា កាលពីកន្លះម៉ោងមុន គេជាមនុស្សរវើរវាយ។
ក្នុងឱកាសរៀបចំមុនរៀន ទីឃាវុធ ខំផ្ចិតផ្ចង់មិនឲ្យល្អៀងទេ។ នៅលើមែកផ្លូវជិតបន្ទប់រៀន គ្រលីងគ្រលោងស្រវឹងដោយពន្លឺថ្ងៃនិងសន្តិភាពរបស់ធម្មជាតិច្រៀងតគ្នាពុំដាច់មាត់ ដែលជាហេតុនាំឲ្យចៅមាណពគួចនឹកព្រួចទៅភូមិកំណើត ដែលជាភូមិតូចមួយតាំងនៅកណ្ដាលវាលស្រែ ចម្ងាយវាលស្រែចម្ងាយជាងដប់គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងបាត់ដំបងតាមថ្នល់ទៅមង្គលបុរី។ មួយសន្ទុះ ទីឃាវុធ នឹកដល់រលកសន្ទូងនិងពង្រោះដែលអង្កាញ់ប្រដេញគ្នា ក្រោមរស្មីភ្លឺថ្លានៃព្រះសុរិយាឫដល់ដងអូរក្បាលស្រែ ដែលខ្លួនធ្លាប់នាំគ្នាទប់ទឹកបាចចាប់ត្រី។ កំលោះគិតឃើញដោយរីករាយថា នៅតែប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតទេនិងដល់វិស្សមកាលចូលឆ្នាំចិនហើយ។ អៃយ៉ា ! ខ្លួននិងបានឱកាសទៅលេងភូមិកំណើតហើយតើ ! ...។
រសៀលថ្ងៃនោះ ទីឃាវុធ ស្លៀកពាក់ស្អាតបាត ហើយចេញពីសាលាទៅដើរជាមួយមិត្តភក្តិតាមវិថីមហាធានី។ បន្តិចក្រោយមកក៏នាំគ្នាចូលញាំទឹកក្រួចនៅភោជនីយដ្ឋាន ៉កុងសាង៉ ទំរាំរោងកុន៉អេដិន៉ បើកទ្វារនិងទេញសំបុត្រចូលមើល។ ពួកយុវជនប្ដូរយោបល់គ្នាដោយធៀបផ្ទឹមការប៉ិនប្រសប់អ្នកដើរតួកុនស្រី-ប្រុស ហើយសើចធូរស្រួលសប្បាយ។ ទីឃាវុធ ជូនឧទាហរណ៍ ដោយធ្វើត្រាប់អ្នកដើរបារាំងម្នាក់យ៉ាងក្រមិចក្រមើម នាំឲ្យសំណើចផ្ទុះប្រាវទទួលឡើង។
មិនបានប៉ុន្មាននាទីក្រោយមក កណ្ដឹងអគ្គិសនីរោង៉អេដិន៉រោទ៍រន្ថាន់ឯទ្វារដែកខាងមុខក៏របើកញែកជាពីផ្នែករួញចូលគៀន។
ទីឃាវុធ ក្រោកឈរស្មើនឹងគេដែរ ក៏ឧទាន:
-នៅតែមួយអាទិត្យទៀតទេ យើងដល់ពេលឈប់ចូលឆ្នាំចិនហើយ ...។
(មកដល់ត្រឹមនេះអ្នកនិពន្ធសូមបើកវង់ក្រចកមួយ ដើម្បីឲ្យអ្នកអានអភ័យទោស ដោយបានថ្លែងរាប់រៀបវែងបន្តិចពីបរិយាកាសទឹកចិត្តអ្នកកំលោះ ទីឃាវុធ។ ប៉ុន្តែអ្នកនិពន្ធយល់ថាជាការចាំបាច់ណាស់ដើម្បីងាយយល់រឿង ដែលហូររអិលតាមនាទីនៃជីវិតដែលលើកមកពណ៌នាក្នុងគ្រានេះ)។
***
Tags:
អាន